Current Affairs news
सर्व रेल्वे प्रवासी सेवांसाठी एकच अ‍ॅप – RailOne
१ जुलै २०२५ रोजी केंद्रीय रेल्वे मंत्री अश्विनी वैष्णव यांनी RailOne अ‍ॅप लॉन्च केले. CRIS (Centre for Railway Information Systems) च्या ४०व्या स्थापना दिनानिमित्त हे अ‍ॅप सादर करण्यात आले आहे. RailOne हे एक “सुपर अ‍ॅप” असून, सर्व प्रवासी सेवा एका प्लॅटफॉर्मवर एकत्रित करण्यात आल्या आहेत.
या अ‍ॅपमधील प्रमुख वैशिष्ट्ये:
यूटीएस (Unreserved Ticketing System) तिकिटांवर आर-वॉलेटद्वारे ३% सूट
थेट ट्रेन ट्रॅकिंग व तक्रार निवारण
ई-केटरिंग, पोर्टर बुकिंग, व शेवटच्या टप्प्यातील टॅक्सी सेवा
सिंगल साइन-ऑन सपोर्ट (M-PIN किंवा बायोमेट्रिक्स वापरून लॉगिन)
अँड्रॉइड आणि iOS दोन्हीवर उपलब्ध, RailConnect आणि UTS अ‍ॅप्ससह इंटिग्रेशन
आरक्षित तिकिटांसाठी आयआरसीटीसी (IRCTC) चा वापर
आगामी वैशिष्ट्ये (डिसेंबर २०२५ पर्यंत): नवीन प्रवासी आरक्षण प्रणाली (PRS) – १० पट क्षमतेसह
प्रति मिनिट १.५ लाख तिकिटे बुकिंग आणि ४० लाख चौकशी प्रक्रियेची क्षमता
दिव्यांगजन व विद्यार्थ्यांसाठी विशेष सुविधा – भाडे कॅलेंडर, आसन निवड व समावेशक पर्याय
रेल्वे प्रवासी सेवा सुलभ करण्यासाठी भारत सरकारने RailOne अ‍ॅप सुरू केले आहे. हे अ‍ॅप १ जुलै २०२५ रोजी केंद्रीय रेल्वे मंत्री अश्विनी वैष्णव यांच्या हस्ते लाँच करण्यात आले. या अ‍ॅपमागचा मुख्य उद्देश म्हणजे सर्व रेल्वे प्रवासी सेवा एका सिंगल प्लॅटफॉर्मवर आणणे, जेणेकरून प्रवाशांना एकाच ठिकाणी तिकीट बुकिंगपासून ते ट्रेन ट्रॅकिंगपर्यंत सगळ्या सेवा सहज मिळू शकतील.
RailOne अ‍ॅपची सविस्तर माहिती:
लाँचिंगचा प्रसंग: CRIS (Centre for Railway Information Systems) च्या ४० व्या स्थापना दिनानिमित्त RailOne अ‍ॅपचे लाँचिंग करण्यात आले.
हे अ‍ॅप रेल्वे प्रवाशांसाठी एकात्मिक, डिजिटल आणि सुलभ अनुभव प्रदान करण्यासाठी विकसित करण्यात आले आहे.
मुख्य वैशिष्ट्ये:
1. अनारक्षित तिकीट सेवा (UTS): रेल्वेचे आर-वॉलेट वापरून अनारक्षित तिकिटांवर ३% सूट दिली जाते.
तिकीट खरेदी जलद आणि डिजिटल पद्धतीने करता येते.
2. थेट ट्रेन ट्रॅकिंग: ट्रेनची थेट (real-time) माहिती अ‍ॅपवर उपलब्ध.
प्रवाशांना स्टेशनवर जाण्याआधीच ट्रेनचा स्टेटस माहीत पडतो.
3. तक्रार निवारण (Grievance Redressal): प्रवाशांना प्रवासादरम्यान आलेल्या अडचणींविषयी तक्रार करण्याची सुविधा.
जलद निवारणासाठी केंद्रीकृत यंत्रणा.
4. ई-केटरिंग आणि सुविधा सेवा: ऑनलाईन अन्न ऑर्डर करणे शक्य.
पोर्टर (कुली) बुकिंग व शेवटच्या टप्प्यातील टॅक्सी सेवा अ‍ॅपमधून करता येते.
5. सिंगल साइन-ऑन लॉगिन: वापरकर्ता M-PIN किंवा बायोमेट्रिक्स वापरून सहज लॉगिन करू शकतो.
UTS व RailConnect या पूर्वीच्या अ‍ॅप्ससोबत इंटिग्रेशन.
6. अँड्रॉइड व iOS वर उपलब्ध: अ‍ॅप दोन्ही प्लॅटफॉर्मवर वापरण्यास सुलभ.
इंटरफेस आधुनिक व वापरकर्ता अनुकूल (user-friendly).
आधुनिक प्रवासी आरक्षण प्रणाली (PRS): ही प्रणाली सध्याच्या क्षमतेपेक्षा १० पट जास्त कार्यक्षम असेल. एकाच वेळी प्रति मिनिट १.५ लाख तिकिटांचे बुकिंग आणि ४० लाख चौकशी प्रक्रिया हाताळण्याची क्षमता.
समावेशकता: दिव्यांगजन आणि विद्यार्थ्यांसाठी विशेष पर्याय:
भाडे कॅलेंडर (Fare Calendar)
आसन निवड (Seat Selection)
अधिकृत मान्यता: IRCTC (भारतीय रेल्वे केटरिंग आणि टुरिझम कॉर्पोरेशन) च्या अधिकृत भागीदारीत RailOne विकसित करण्यात आले आहे. इतर व्यावसायिक अ‍ॅप्सप्रमाणेच हे अ‍ॅपही IRCTC द्वारे मान्यताप्राप्त आहे.
निष्कर्ष: RailOne अ‍ॅप हे भारतीय रेल्वेच्या डिजिटल प्रवासातील एक मोठे पाऊल आहे. प्रवाशांना रेल्वेच्या सर्व सेवा एकाच ठिकाणी, एका क्लिकमध्ये मिळाव्यात यासाठी ही संपूर्ण प्रणाली विकसित करण्यात आली आहे. यामुळे वेळ, कागदपत्रे, आणि त्रास यांची बचत होणार असून, डिजिटल भारताच्या दिशेने एक मोठा टप्पा पूर्ण झाला आहे.
Current Affairs news
“रेल्वे प्रवासी सेवा सुलभ करण्यासाठी RailOne ” या विषयावर आधारित काही बहुपर्यायी प्रश्न (MCQs) दिले आहेत.
RailOne अ‍ॅप – MCQ प्रश्नावली
- RailOne अ‍ॅप कधी सुरू करण्यात आले?
A) १५ ऑगस्ट २०२५
B) १ जुलै २०२५
C) २६ जानेवारी २०२५
D) ३० जून २०२५
उत्तर: B) १ जुलै २०२५ - RailOne अ‍ॅप कोणत्या केंद्रीय मंत्र्यांनी लाँच केले?
A) पीयूष गोयल
B) नितीन गडकरी
C) अश्विनी वैष्णव
D) धर्मेंद्र प्रधान
उत्तर: C) अश्विनी वैष्णव - RailOne अ‍ॅप कोणाच्या स्थापनेच्या वर्धापनदिनानिमित्त लाँच करण्यात आले?
A) RITES
B) IRCTC
C) CRIS
D) NCRTC
उत्तर: C) CRIS - RailOne अ‍ॅपमध्ये अनारक्षित तिकिटांवर आर-वॉलेट वापरल्यास किती टक्के सूट मिळते?
A) ५%
B) १०%
C) ३%
D) ७%
उत्तर: C) ३% - RailOne अ‍ॅप कोणत्या प्लॅटफॉर्मवर उपलब्ध आहे?
A) फक्त अँड्रॉइड
B) फक्त iOS
C) वेबवर
D) अँड्रॉइड आणि iOS दोन्ही
उत्तर: D) अँड्रॉइड आणि iOS दोन्ही - RailOne अ‍ॅपमध्ये प्रवाशांना कोणती सेवा थेट वापरता येते?
A) सिनेमा बुकिंग
B) थेट ट्रेन ट्रॅकिंग
C) विमान बुकिंग
D) टोल टॅग रिचार्ज
उत्तर: B) थेट ट्रेन ट्रॅकिंग - RailOne अ‍ॅपद्वारे कोणत्या सुविधा बुक करता येतात?
A) ई-कॉमर्स ऑर्डर
B) पोर्टर, ई-केटरिंग, शेवटच्या टप्प्यातील टॅक्सी
C) पासपोर्ट सेवा
D) गॅस बुकिंग
उत्तर: B) पोर्टर, ई-केटरिंग, शेवटच्या टप्प्यातील टॅक्सी - RailOne अ‍ॅपमध्ये सिंगल साइन-ऑन साठी कोणते लॉगिन पर्याय दिले आहेत?
A) फक्त पासवर्ड
B) M-PIN आणि बायोमेट्रिक्स
C) OTP फक्त
D) फक्त फेस आयडी
उत्तर: B) M-PIN आणि बायोमेट्रिक्स - डिसेंबर २०२५ पर्यंत रेल्वे कोणती आधुनिक प्रणाली लागू करणार आहे?
A) डिजिटल लॉकर
B) स्मार्ट टोकन सिस्टम
C) आधुनिक प्रवासी आरक्षण प्रणाली (PRS)
D) जलदगती मालवाहतूक प्रणाली
उत्तर: C) आधुनिक प्रवासी आरक्षण प्रणाली (PRS) - RailOne अ‍ॅपमध्ये कोणत्या गटासाठी विशेष सुविधा आहेत?
A) व्यापारी
B) पर्यटक
C) दिव्यांगजन आणि विद्यार्थी
D) रेल्वे कर्मचारी
उत्तर: C) दिव्यांगजन आणि विद्यार्थी
Current Affairs news
Visit for More Details – www.mpsc.gov.in
IBPS च्या अंतर्गत 5208 जागांची मेगाभरती; पदवी पास उमेदवारांनसाठी सुसंधी!
IBPS च्या अंतर्गत 5208 जागांची मेगाभरती; पदवी पास उमेदवारांनसाठी सुसंधी!
