Banas Dairy Bio-CNG Plant (Gujarat) :
-
केंद्रीय मंत्री अमित शहा यांनी गुजरातमध्ये बनास डेअरीच्या बायो-CNG व खत संयंत्राचे उद्घाटन केले.
-
हा उपक्रम श्वेत क्रांती 2.0 चा भाग; उद्दिष्ट: सहकारी मॉडेलद्वारे दुग्ध क्षेत्र शाश्वत व स्वयंपूर्ण करणे.
-
₹24,000 कोटी सहकारी मॉडेलचा शुभारंभ ग्रामीण समृद्धीसाठी.
नवीन प्रकल्प व पायाभरणी
-
150 टन क्षमतेच्या दुग्ध पावडर प्लांटची पायाभरणी (वाव-थरड, गुजरात).
-
पनीर प्लांट, प्रथिने युनिट आणि इतर उच्च-मूल्य दुग्ध सुविधा सुरू.
-
बनास डेअरी: आशियातील सर्वात मोठी दूध उत्पादक सहकारी संस्था, वार्षिक उलाढाल ₹24,000 कोटी.
बायो-CNG व खत संयंत्र — वर्तुळाकार अर्थव्यवस्थेचा भाग
-
प्रकल्प गायीचे शेण व सेंद्रिय कचरा → बायो-CNG + सेंद्रिय खतमध्ये रूपांतर.
-
उद्दिष्ट: पर्यावरणीय शाश्वतता + शेतकऱ्यांचे उत्पन्न वाढ.
-
वर्तुळाकार दुग्ध मॉडेलमध्ये:
-
प्राण्यांच्या कचऱ्यापासून बायो-CNG
-
सेंद्रिय खत उत्पादन
-
उच्च-मूल्य दुग्धजन्य पदार्थ (प्रथिने पावडर, बाळांचे अन्न इ.)
-
सहकारी पशुखाद्य उत्पादन
-
-
शेतकऱ्यांचे उत्पन्न किमान 20% वाढ (दूध वाढ न होता देखील).
श्वेत क्रांती 2.0 — सरकारचे चार प्रमुख स्तंभ
-
राष्ट्रीय गोकुळ मिशन
-
पशुसंवर्धन पायाभूत सुविधा विकास निधी (AHIDF)
-
पुनर्रचित राष्ट्रीय दुग्ध योजना
-
राष्ट्रीय पशु रोग नियंत्रण कार्यक्रम (NADCP)
उद्दिष्ट: शेतकऱ्यांचे उत्पन्न दुप्पट करणे, स्वावलंबन, मूल्यवर्धित दुग्ध उत्पादन वाढवणे.
महिला सक्षमीकरण — बनास डेअरी मॉडेल
-
दुग्ध क्षेत्र महिलांच्या नेतृत्वाखाली – संपूर्ण संकलन, प्रक्रिया, वितरण सहकारी पातळीवर.
-
नफा थेट बँक खात्यात जमा → पारदर्शकता + आर्थिक सक्षमीकरण.
-
मॉडेल: जागतिक NGO पेक्षा अधिक प्रभावी तळागाळातील सक्षमीकरण.
भविष्यातील योजना व राष्ट्रीय प्रभाव
-
जानेवारी 2026: भारतातील 250 दुग्ध नेते बनास डेअरीला भेट देणार.
-
बीज, सेंद्रिय उत्पादन व निर्यातीसाठी तीन राष्ट्रीय सहकारी संस्था स्थापन.
-
दुग्ध सहकारी संस्थांमध्ये: मायक्रो-ATM वापर आर्थिक व्यवहार व लॉजिस्टिक्ससाठी.
-
कृषी व दुग्ध मूल्य साखळी (चीज, खवा, मध, पॅकेजिंग इ.) सहकारी संरचनेत समावेश.
-
अमूलला: उच्च-मूल्य जागतिक दुग्धजन्य उत्पादनांची यादी – देशांतर्गत उत्पादन वाढवण्यासाठी आवाहन.
