9M730 Burevestnik — Nuclear-powered Cruise Missile :
-
घोषणा: रशियाचे अध्यक्ष व्लादिमीर पुतिन यांनी अणुऊर्जेवर चालणाऱ्या 9M730 “बुरेव्हेस्टनिक” क्रूझ क्षेपणास्त्राच्या यशस्वी चाचणीची घोषणा केली.
-
नाटो वर्गीकरण: SSC-X-9 “Skyfall”
-
अर्थ: “बुरेव्हेस्टनिक (Burevestnik)” रशियन भाषेत “Storm Petrel (वादळ पक्षी)” असा अर्थ आहे.
तांत्रिक वैशिष्ट्ये
-
प्रणोदन प्रणाली:
-
लघु अणुभट्टीवर चालणारी (nuclear-powered propulsion)
-
क्षेपणास्त्राला अमर्यादित ऑपरेशनल रेंज आणि दीर्घ उड्डाण सहनशक्ती (long endurance) प्रदान करते.
-
-
पल्ला (Range): सुमारे 14,000 किमी
-
उड्डाण कालावधी: सुमारे 15 तास सतत उड्डाण
-
उड्डाण वैशिष्ट्ये:
-
कमी उंचीवर उड्डाण
-
अप्रत्याशित उड्डाण मार्ग (unpredictable trajectory)
-
कमी रडार दृश्यमानता (low radar visibility)
-
-
सक्षमता:
-
अणु-सक्षम (nuclear-capable)
-
जगभर कुठेही सामरिक पेलोड पोहोचवू शकते.
-
धोरणात्मक महत्त्व
-
पारंपरिक क्षेपणास्त्रविरोधी संरक्षण प्रणालींना बायपास करण्यास सक्षम.
-
सामरिक प्रतिबंधकतेत (strategic deterrence) मोठा बदल घडवणारे शस्त्र.
-
अमर्यादित रेंज + लवचिक मार्ग = जागतिक सुरक्षा समतोलात बदल.
चाचणी तपशील
-
ठिकाण: अलीकडच्या लष्करी सरावांमध्ये चाचणी.
-
कामगिरी:
-
14,000 किमी उड्डाण
-
15 तास हवेत सतत उड्डाण
-
-
लष्करी आदेश:
-
पुतिन यांनी तैनातीसाठी आवश्यक पायाभूत सुविधा तयार करण्याचे निर्देश दिले.
-
जनरल व्हॅलेरी गेरासिमोव्ह उपस्थित होते.
-
-
भू-राजकीय संदेश:
-
युक्रेन आघाडीवरील लष्करी निरीक्षणासोबत ही घोषणा — जागतिक सामरिक संदेश अधोरेखित करते.
-
UPSC साठी लक्षात ठेवण्याजोगे मुद्दे : — Nuclear-powered Cruise Missile
-
“Burevestnik (9M730)” – Nuclear-powered, long-range cruise missile.
-
Range: 14,000 km | Flight time: 15 hours
-
Propulsion: Mini nuclear reactor (अणुऊर्जेवर चालणारे)
-
NATO Name: SSC-X-9 Skyfall
-
Significance: Bypasses missile defense systems, enhances strategic deterrence.
-
Announced by: Vladimir Putin during military exercise (2025 context).




















