भारत-मंगोलिया ७० वर्षांची मैत्री : सन २०२५ मध्ये भारत आणि मंगोलियाच्या कूटनीतिक नात्याला ७० वर्षे पूर्ण होत आहेत. या खास प्रसंगी मंगोलियाचे राष्ट्रपती खुर्लेसुख उख्ना अधिकृत भेटीसाठी भारतात आले, ज्यामुळे दोन्ही लोकशाही राष्ट्रांमधील सांस्कृतिक, संरक्षण आणि विकास संबंध दृढ होत असल्याचे स्पष्ट झाले.
दौऱ्याचे महत्त्व
राष्ट्रपती द्रौपदी मुर्मू यांनी राष्ट्रपती खुर्लेसुख यांना राष्ट्रपती भवन येथे स्वागत केले. दोन्ही नेत्यांनी सात दशकांहून अधिक काळ चालत आलेल्या कूटनीतिक संबंधांचा गौरव केला आणि सांस्कृतिक वारसा व लोकशाही मूल्ये यावर भर दिला. मंगोलियाला भारताने “स्ट्रॅटेजिक पार्टनर”, “तिसरा शेजारी” आणि “आध्यात्मिक शेजारी” असे संबोधले, ज्यातून दोन्ही देशांमधील विशेष भौगोलिक व सांस्कृतिक नाते अधोरेखित होते.
सांस्कृतिक सहयोग आणि आध्यात्मिक संबंध
भारताने मागील २५ वर्षांपासून मंगोलियाच्या सांस्कृतिक पुनरुज्जीवनासाठी मदत केली आहे. यात बौद्ध विहिरींची पुनरुज्जीवन आणि प्राचीन ग्रंथांची पुनर्मुद्रण यांचा समावेश आहे. भारत अजूनही मंगोलियाच्या बौद्ध संन्यासांसाठी महत्त्वाचा आध्यात्मिक शिक्षण केंद्र आहे. या दौऱ्यात सांस्कृतिक आदान-प्रदानावर नवीन समझोता करार (MoU) स्वाक्षरीला आला, ज्यामुळे लोकांमधील संबंध अधिक घट्ट होतील आणि सांस्कृतिक वारसा जतन होईल.
विकास आणि क्षमता वाढीच्या सहकार्य
भारताने मंगोलियामध्ये चालू असलेल्या विकास प्रकल्पांमध्ये आपली बांधिलकी पुन्हा स्पष्ट केली. या प्रकल्पांचा उद्देश पायाभूत सुविधा आणि स्थानिक क्षमता वाढविणा आहे. दोन्ही देशांनी नवीन क्षेत्रात सहयोग वाढवण्यावर सहमती दर्शवली, ज्यामुळे जनतेला थेट फायदा होईल आणि द्विपक्षीय विकासाचे नाते अधिक दृढ होईल.
संरक्षण क्षेत्रातील सहकार्य
रक्षा मंत्री राजनाथ सिंह यांनी राष्ट्रपती खुर्लेसुख यांची वेगळी भेट घेतली आणि संरक्षण सहयोग यावर चर्चा केली. यात लष्करी देवाणघेवाण, संयुक्त कामकाज गट, प्रशिक्षण कार्यक्रम आणि द्विपक्षीय सराव यांचा समावेश आहे. भारत मंगोलियाला सायबरसुरक्षा व लष्करी क्षमता वाढविण्यात मदत करतो. तसेच भारताने सुरू केलेल्या ऑइल रिफायनरी प्रकल्पाला या दौऱ्यात महत्त्वपूर्ण टप्पा म्हणून आठवले.
भविष्यातील दिशा आणि प्रादेशिक परिणाम : भारत-मंगोलिया ७० वर्षांची मैत्री
हा दौरा क्षेत्रातील शांतता आणि समृद्धी या सामायिक हितसंबंधावर भर देतो. दोन्ही लोकशाही राष्ट्र पारंपरिक क्षेत्रापलीकडे सहयोग वाढवण्याचा उद्देश ठेवतात. भविष्यातील प्रकल्प उद्घाटनासाठी परस्पर भेटींचे आमंत्रणही देण्यात आले. हा दौरा भारत-मंगोलिया संबंधांना पुढील वर्षांमध्ये उंचावण्याची दिशा ठरवतो.
