Viksit Bharat Buildathon 2025 : विकसित भारत बिल्डॅथॉन 2025 हा केंद्रीय शिक्षण मंत्री धर्मेंद्र प्रधान यांनी सुरू केलेला राष्ट्रीय स्तरावरील नवोन्मेष (Innovation) कार्यक्रम आहे. देशातील शाळांमधील विद्यार्थ्यांना हॅकेथॉन स्वरूपात सर्जनशीलता, समस्या सोडवणे आणि नवोन्मेषी उपाय शोधण्यास प्रोत्साहन देणे हा या उपक्रमाचा मुख्य उद्देश आहे.
उद्देश आणि थीम्स
या बिल्डॅथॉनमध्ये विद्यार्थ्यांना खालील चार प्रमुख थीम्सवर आधारित प्रकल्प तयार करण्यासाठी प्रोत्साहन दिले जाते:
Vocal for Local – स्थानिक उत्पादनांना प्राधान्य.
आत्मनिर्भर भारत – स्वयंपूर्णतेकडे वाटचाल.
स्वदेशी – भारतीय तंत्रज्ञान व कल्पना यांचा वापर.
समृद्धी – आर्थिक व सामाजिक विकासासाठी उपाय.
या माध्यमातून शालेय पातळीवर नवोन्मेषी विचारसरणी वाढवणे आणि भारताला जागतिक नवोन्मेष केंद्र बनवणे हे ध्येय आहे.
कार्यक्रमाची रचना व वेळापत्रक
| टप्पा | कालावधी / तारीख |
|---|---|
| प्रारंभ | 23 सप्टेंबर 2025 |
| नोंदणी | 6 ऑक्टोबर 2025 पर्यंत |
| तयारी टप्पा | 6 ते 13 ऑक्टोबर (शिक्षक मार्गदर्शन) |
| मुख्य हॅकेथॉन (Live Innovation Event) | 13 ऑक्टोबर 2025 |
| अंतिम प्रोटोटाइप सबमिशन | 31 ऑक्टोबर 2025 |
| मूल्यांकन | नोव्हेंबर – डिसेंबर 2025 |
| विजेत्यांची घोषणा | जानेवारी 2026 (1,000+ नवोन्मेषकांचा सन्मान) |
आयोजक आणि भागीदार
शालेय शिक्षण आणि साक्षरता विभाग (केंद्रीय शिक्षण मंत्रालय)
अटल इनोव्हेशन मिशन, नीती आयोग
AICTE (अखिल भारतीय तंत्रशिक्षण परिषद)
सहकारी संस्था: KVS (केंद्रीय विद्यालय संघटना), NVS (नवोदय विद्यालय समिती)
महत्त्व व अपेक्षित परिणाम
विद्यार्थ्यांमध्ये सर्जनशील विचारसरणी, समस्या सोडवण्याची क्षमता आणि उद्योजकीय भावना वाढवते.
शाळांमध्ये नवोन्मेषाची संस्कृती निर्माण करते.
भारताच्या शाश्वत विकास, तांत्रिक स्वावलंबन आणि स्टार्टअप इकोसिस्टमला चालना देते.
देशाच्या विकसित भारत या दृष्टीकोनाशी थेट जोडलेले.
सारांश : Viksit Bharat Buildathon 2025
विकसित भारत बिल्डॅथॉन 2025 हा तरुण विद्यार्थ्यांना “उद्याचे इनोव्हेटर्स” बनवण्याची संधी देणारा ऐतिहासिक उपक्रम आहे. स्थानिक कल्पना, स्वदेशी उपाय आणि राष्ट्रीय विकासाशी जुळणारे प्रकल्प साकारण्यासाठी हा एक महत्त्वाचा राष्ट्रीय मंच ठरणार आहे.
