RBI Inflation Expectations Survey 2025 रिझर्व्ह बँक ऑफ इंडिया (RBI) ने सप्टेंबर 2025 पासून भारतातील 19 शहरांमध्ये महागाई अपेक्षा सर्वेक्षण (Inflation Expectations Survey of Households – IESH) सुरू केले आहे.
या सर्वेक्षणाचा मुख्य उद्देश म्हणजे सामान्य लोकांना भविष्यात किमती कशा बदलतील असे वाटते हे जाणून घेणे. यामुळे आरबीआयला व्याजदर आणि इतर चलनविषयक धोरणे ठरवताना थेट जनतेच्या अपेक्षांचा विचार करता येतो.
सर्वेक्षणाचा उद्देश
सध्याचा महागाईचा स्तर लोकांना कसा वाटतो हे समजणे
पुढील 3 महिने आणि 1 वर्षासाठी महागाईबद्दलची अपेक्षा जाणून घेणे
अन्न, इंधन, औषधे, वाहतूक, आरोग्यसेवा, शिक्षण यांसारख्या दैनंदिन खर्चाच्या वस्तू व सेवांच्या किंमतींबद्दलची धारणा मिळवणे
समाविष्ट शहरे
या 19 शहरांचा समावेश आहे:
मेट्रो शहरे : मुंबई, दिल्ली, चेन्नई, बेंगळुरू, कोलकाता, हैदराबाद
इतर मोठी शहरे : अहमदाबाद, भोपाळ, भुवनेश्वर, चंदीगड, गुवाहाटी, जयपूर, जम्मू, लखनौ, नागपूर, पटना, रायपूर, रांची, तिरुवनंतपुरम
डेटा संकलन पद्धत
मुंबईस्थित एका स्वतंत्र एजन्सीद्वारे घरोघरी भेट देऊन माहिती संकलन
थेट निवडलेल्या कुटुंबांशी संवाद
तसेच, इच्छुक नागरिकांना RBI वेबसाइटवरून ऑनलाइन सहभागाची सुविधा
का महत्त्वाचे आहे हे सर्वेक्षण?
चलनविषयक धोरण : व्याजदर ठरवताना आणि महागाई नियंत्रित करण्यासाठी आरबीआयला थेट लोकांच्या अपेक्षांची मदत मिळते.
नागरिकांसाठी परिणाम : अन्न, इंधन, आरोग्यसेवा आणि शिक्षण यासारख्या खर्चांवर जनतेच्या अनुभवांमुळे जीवनमानाविषयी स्पष्ट चित्र समोर येते.
हे सर्वेक्षण केवळ आकडेवारीपुरते मर्यादित न राहता तळागाळातील अनुभवावर आधारित वास्तव चित्र तयार करते.
थोडक्यात, हे सर्वेक्षण म्हणजे “लोकांच्या मनातील महागाईचा अंदाज”, जो थेट धोरणकर्त्यांपर्यंत पोहोचतो आणि त्यामुळे आपल्या रोजच्या आयुष्यावर परिणाम करणारी आर्थिक धोरणे आखली जातात.
