ISRO Kulasekarapattinam Spaceport : भारतातील अंतराळ क्षमता वाढवण्यासाठी मोठे पाऊल टाकत इस्रोने जाहीर केले आहे की, तामिळनाडूतील तुतीकोरिन जिल्ह्यातील कुलशेखरपट्टिनम येथील दुसरे प्रक्षेपण स्थळ डिसेंबर २०२६ पर्यंत पूर्णपणे कार्यान्वित होईल.
ही सुविधा श्रीहरिकोटा येथील सतीश धवन अंतराळ केंद्राला पूरक ठरेल आणि विशेषतः लहान उपग्रह प्रक्षेपण वाहनांसाठी (SSLV) वापरली जाईल. कार्यान्वित झाल्यानंतर या ठिकाणाहून दरवर्षी २० ते २५ SSLV प्रक्षेपण होऊ शकतील.
कुलशेखरपट्टिनम लाँच कॉम्प्लेक्सची वैशिष्ट्ये
स्थान : तुतीकोरिन जिल्हा, तामिळनाडू
क्षेत्रफळ : २,३०० एकर
पूर्णत्व कालावधी : डिसेंबर २०२६
पायाभरणी : फेब्रुवारी २०२४ मध्ये पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांनी केली
लक्ष्य : दरवर्षी २०-२५ SSLV लाँच
दुसरे स्पेसपोर्ट का आवश्यक?
SSLV मध्ये विशेषज्ञता
लहान उपग्रहांसाठी किफायतशीर आणि जलद प्रक्षेपण
पेलोड क्षमता : ५०० किलो पर्यंत (४०० किमी उंचीवर)
व्यावसायिक, शैक्षणिक आणि संरक्षण क्षेत्रांसाठी उपयुक्त
भौगोलिक फायदा
विषुववृत्ताजवळील किनारपट्टीवर असल्याने थेट दक्षिणेकडे प्रक्षेपण शक्य
लोकवस्ती टाळून सुरक्षित प्रक्षेपण
ध्रुवीय व सूर्य-समकालिक कक्षांसाठी आदर्श (पृथ्वी निरीक्षण उपग्रहांसाठी महत्वाचे)
प्रादेशिक अर्थव्यवस्था व विज्ञानाला चालना
स्थानिक स्तरावर रोजगारनिर्मिती
एरोस्पेस गुंतवणूक वाढ
STEM शिक्षण आणि संशोधनाला प्रोत्साहन
परीक्षेसाठी महत्वाचे मुद्दे : ISRO Kulasekarapattinam Spaceport
स्थान : कुलशेखरपट्टिनम, तुतीकोरिन, तामिळनाडू
क्षमता : दरवर्षी २०-२५ SSLV प्रक्षेपण
SSLV पेलोड : ५०० किलो पर्यंत
वर्तमान प्रक्षेपण स्थळ : श्रीहरिकोटा (आंध्र प्रदेश)
ISRO प्रमुख : व्ही. नारायण
सोप्या शब्दांत सांगायचं तर, कुलशेखरपट्टिनम स्पेसपोर्टमुळे भारताला अधिक वारंवार, किफायतशीर आणि सुरक्षित प्रक्षेपण क्षमता मिळेल आणि अंतराळ क्षेत्रातील जागतिक स्पर्धेत भारताची ताकद आणखी वाढेल.
