Bihar State Jeevika Fund Cooperative Society 2025 : २ सप्टेंबर २०२५ रोजी पंतप्रधान नरेंद्र मोदींनी या सहकारी संस्थेचे आभासी उद्घाटन केले. हा उपक्रम विशेषतः बिहारमधील ग्रामीण महिलांना डिजिटल पद्धतीने कमी व्याजदरात कर्ज उपलब्ध करून देण्यासाठी सुरू करण्यात आला आहे.
उद्घाटनावेळी पीएम मोदींनी संस्थेच्या खात्यात ₹१०५ कोटींची रक्कम हस्तांतरित करून कामकाजाची औपचारिक सुरुवात केली.
जीविका निधी म्हणजे काय?
ही एक राज्यस्तरीय सहकारी संस्था आहे जी जीविका योजनेखाली नोंदणीकृत महिला क्लस्टर फेडरेशनच्या सदस्यांना आर्थिक मदत करते.
यामध्ये महिलांना सूक्ष्म वित्त संस्थांच्या (18%–24% व्याजदर) तुलनेत कमी व्याजदरात कर्ज मिळते.
सर्व क्लस्टर-स्तरीय फेडरेशन आपोआप सदस्य ठरतात, ज्यामुळे ही संस्था समुदाय-आधारित आणि समावेशक बनते.
डिजिटल मॉडेल
संपूर्ण प्रक्रिया पूर्णपणे डिजिटल आहे.
महिला नेत्यांना (जीविका दीदी) थेट बँक खात्यात पैसे मिळतात.
12,000+ समुदाय कार्यकर्त्यांना टॅब्लेट देण्यात आले आहेत, ज्यामुळे गावपातळीवर थेट संपर्क आणि पारदर्शकता वाढते.
अपेक्षित परिणाम
या योजनेमुळे 20 लाखांहून अधिक ग्रामीण महिला उद्योजकांना फायदा होईल.
महिलांना व्यवसाय, कृषी आणि ग्रामीण सेवांसाठी भांडवल सहज उपलब्ध होईल.
ग्रामीण महिलांचे आर्थिक स्वातंत्र्य आणि सामाजिक सक्षमीकरण मोठ्या प्रमाणात वाढेल.
धोरणात्मक महत्त्व
हा उपक्रम सरकारच्या महिला-नेतृत्वाखालील विकास दृष्टिकोनाशी सुसंगत आहे.
लखपती दीदी, ड्रोन दीदी, बँक सखी अशा इतर योजनांसोबत हा उपक्रम जोडलेला आहे.
उद्दिष्ट म्हणजे ग्रामीण महिलांना उद्योजक आणि नेत्या बनवणे.
परीक्षेसाठी महत्त्वाचे मुद्दे : Bihar State Jeevika Fund Cooperative Society 2025
उद्घाटन : PM नरेंद्र मोदी, २ सप्टेंबर २०२५
स्वरूप : सहकारी संस्था
लाभार्थी : 20 लाख+ ग्रामीण महिला उद्योजक
प्रारंभिक निधी : ₹105 कोटी
उद्देश : कमी व्याजदरात डिजिटल कर्ज उपलब्ध करून देणे
