१९ डिसेंबर हा गोवा मुक्ती दिन म्हणून साजरा केला जातो. १९ डिसेंबर १९६१ रोजी गोवा पोर्तुगीज राजवटीतून मुक्त झाला.
पार्श्वभूमी
1510 मध्ये पोर्तुगीज भारतात आले आणि त्यांनी पश्चिम किनारपट्टीच्या अनेक भागात आपले वर्चस्व प्रस्थापित केले. 19व्या शतकाच्या अखेरीस पोर्तुगीजांनी गोवा, दमण, दीव, दादरा, नगर हवेली आणि अंजेदिवा बेट काबीज केले होते. भारताच्या स्वातंत्र्यानंतर, तत्कालीन सरकारने गोव्याचा भारतात समावेश करण्यासाठी पोर्तुगीजांशी वाटाघाटी करण्याचा निर्णय घेतला. पण हे माध्यम यशस्वी होऊ शकले नाही. शेवटी तत्कालीन पंतप्रधान जवाहरलाल नेहरू यांनी भारतीय सशस्त्र दलांना गोव्याचा सक्तीने भारतात समावेश करण्याचे आदेश दिले. 18-19 डिसेंबर 1961 रोजी, भारतीय सैन्याने लष्करी कारवाई केली आणि गोव्याचा यशस्वीपणे भारतात समावेश केला.
गोवा मुक्त झाल्यानंतर, 1963 मध्ये, भारताच्या संसदेने गोव्याचा अधिकृतपणे भारतात समावेश करण्यासाठी 12 वी घटनादुरुस्ती मंजूर केली. याद्वारे गोवा, दमण आणि दीव आणि दादरा आणि नगर हवेली केंद्रशासित प्रदेश म्हणून घोषित करण्यात आले. 1987 मध्ये गोव्याला दमण आणि दीवपासून वेगळे करून पूर्ण राज्याचा दर्जा देण्यात आला.
इतिहासात गोव्याची भूमिका
गोव्याने भिक्षू आणि मिशनरींना आकर्षित केले ज्यांनी गोवा संस्कृतीवर मोठी छाप सोडली. याव्यतिरिक्त, गोवा 1370 मध्ये विजयनगर साम्राज्याचा भाग होता आणि नंतर विजापूर सल्तनतचा भाग होता.
गोव्यात पोर्तुगीज
पोर्तुगीजांनी १५१० मध्ये अफोंसो डी अल्बुकर्कच्या नेतृत्वाखाली गोवा जिंकला. गोवा जिंकताच त्यांनी मसाल्याच्या व्यापारावर ताबा मिळवला.
