११ जुलै २०२५ रोजी भारताच्या संरक्षण क्षेत्रासाठी एक महत्त्वाचा आणि अभिमानास्पद दिवस ठरला. DRDO (संरक्षण संशोधन व विकास संघटना) आणि भारतीय हवाई दल (IAF) यांनी मिळून विकसित केलेल्या अस्त्र (Astra) क्षेपणास्त्राची यशस्वी चाचणी करण्यात आली. विशेष बाब म्हणजे या क्षेपणास्त्रात स्वदेशी रेडिओ फ्रिक्वेन्सी (RF) शोधक वापरले गेले – हे म्हणजे भारताच्या तांत्रिक स्वावलंबनाची मोठी झेप आहे. अस्त्र क्षेपणास्त्र चाचणी 2025
चाचणी कशी पार पडली?
ही चाचणी ओडिशाच्या किनाऱ्यावरून Su-30 MK-I लढाऊ विमानातून करण्यात आली.
एकाच दिवशी दोन अस्त्र क्षेपणास्त्रे अत्यंत वेगाने उडणाऱ्या मानव रहित लक्ष्यांवर डागण्यात आली.
क्षेपणास्त्रांनी दोन्ही वेळा अचूकपणे लक्ष्य भेदले, त्यात मार्गदर्शन व नेव्हिगेशन प्रणालीची अचूकता दिसून आली.
या क्षेपणास्त्राची पल्ला 100 किलोमीटरपेक्षा अधिक आहे.
स्वदेशी तंत्रज्ञानाचा मोठा विजय
या क्षेपणास्त्रात वापरलेला RF सीकर (Target Finder) पूर्णतः भारतात बनवलेला आहे, त्यामुळे यासाठी परदेशावर अवलंबून राहावे लागत नाही.
HAL (हिंदुस्तान एरोनॉटिक्स लि.) आणि इतर ५० हून अधिक सार्वजनिक-खाजगी कंपन्यांनी एकत्रितपणे हे तंत्रज्ञान विकसित केले आहे.
संरक्षण मंत्री राजनाथ सिंह यांनीही या यशाचे कौतुक करत भारताच्या आत्मनिर्भर संरक्षण तंत्रज्ञानाच्या दिशेतील हा एक ऐतिहासिक टप्पा असल्याचे सांगितले.
भारतीय हवाई दलासाठी महत्त्व काय?
‘अस्त्र’ क्षेपणास्त्र हे बियॉन्ड व्हिज्युअल रेंज एअर-टू-एअर मिसाईल (BVRAAM) आहे – म्हणजे शत्रू डोळ्यांना दिसण्याआधीच त्याला भेदण्याची क्षमता.
हे क्षेपणास्त्र भविष्यात तेजस एमके-२, राफेल सारख्या विमानांवरही बसवले जाईल.
त्यामुळे भारतीय हवाई दलाची हवाई ताकद, शत्रूला भेदण्याची क्षमता आणि सुरक्षा या सगळ्याच पातळ्यांवर मोठी वाढ होईल.
माउंटेड गन सिस्टम (MGS) चेही यश
याच वेळी DRDO च्या व्हेईकल रिसर्च अँड डेव्हलपमेंट एस्टॅब्लिशमेंट (VRDE) संस्थेने विकसित केलेली १५५ मिमी/५२ कॅलिबर माउंटेड गन सिस्टम (MGS) सुद्धा सादर करण्यात आली.
ही तोफ फक्त २ मिनिटांत गोळीबारास तयार होते आणि पुढे हालचालही करू शकते, त्यामुळे युद्धक्षेत्रात लवचिकता वाढते.
ही तोफसुद्धा पूर्णतः स्वदेशी आहे आणि निर्यातीसाठी पात्र आहे.
मेक इन इंडिया व आत्मनिर्भर भारताचे उत्तम उदाहरण
‘अस्त्र’ आणि ‘MGS’ ही दोन्ही प्रगत हत्यारे “मेक इन इंडिया” आणि “आत्मनिर्भर भारत” या उपक्रमांखाली विकसित केली गेली आहेत. यामुळे:
भारताचे विदेशी आयातीवरील अवलंबन कमी होते.
आपली स्वतंत्र निर्णयक्षमता आणि धोरणात्मक स्वायत्तता वाढते.
भारतीय संरक्षण उत्पादन क्षेत्रात नवीन तंत्रज्ञान, रोजगार आणि जागतिक स्पर्धा याला चालना मिळते.
निष्कर्ष: अस्त्र क्षेपणास्त्र चाचणी 2025
भारताच्या ‘अस्त्र’ क्षेपणास्त्र आणि ‘MGS’ यशस्वी चाचण्या या भारताच्या संरक्षण स्वावलंबनाच्या वाटचालीतील मैलाचा दगड आहेत. यामुळे केवळ सैन्याची ताकदच वाढत नाही, तर भारत जगाला सांगतो आहे की, “आम्ही आता सुरक्षा तंत्रज्ञानातही पूर्णतः आत्मनिर्भर होतो आहोत!”
