दरवर्षी १० डिसेंबर हा दिवस मानवी हक्क दिन म्हणून साजरा केला जातो. संयुक्त राष्ट्र महासभेने 10 डिसेंबर 1948 रोजी मानवी हक्कांवरील सार्वत्रिक घोषणापत्र स्वीकारले. संयुक्त राष्ट्र महासभेच्या 317 व्या पूर्ण सभेत 4 डिसेंबर 1950 रोजी अधिकृतपणे मानवी हक्क दिनाची स्थापना करण्यात आली.
भारतातील राष्ट्रीय मानवाधिकार आयोग
राष्ट्रीय मानवाधिकार आयोगाची स्थापना 12 ऑक्टोबर 1993 रोजी 28 सप्टेंबर 1993 रोजीच्या मानवाधिकार संरक्षण अध्यादेशानुसार करण्यात आली. त्याला मानवी हक्क संरक्षण कायदा, 1993 द्वारे वैधानिक आधार दिला गेला. हा आयोग जीवन, स्वातंत्र्य, समानता आणि आदर या मूलभूत मानवी हक्कांच्या संरक्षणासाठी कार्य करतो. याचे मुख्यालय नवी दिल्ली येथे आहे. सध्या राष्ट्रीय मानवाधिकार आयोगाचे अध्यक्ष न्यायमूर्ती एच.एल. दत्तू, राष्ट्रीय मानवाधिकार आयोगाचे महासचिव अंबुज शर्मा आहेत.
राष्ट्रीय मानवाधिकार आयोगाची कार्ये
सरकारने केलेल्या मानवी हक्कांच्या उल्लंघनाची चौकशी करा.
मानवी हक्कांशी संबंधित कायदेशीर कार्यवाहीत हस्तक्षेप करणे.
पीडित आणि त्यांच्या कुटुंबीयांना मदत देण्यासाठी शिफारसी करणे.
संविधानाने दिलेल्या संरक्षणाचा आढावा घेणे.
मानवी हक्कांशी संबंधित आंतरराष्ट्रीय करार इत्यादींचा अभ्यास करणे आणि त्या आधारे प्रभावी अंमलबजावणीसाठी शिफारसी करणे.
मानवी हक्कांच्या क्षेत्रात संशोधनाला चालना देण्यासाठी.
समाजातील विविध घटकांमध्ये मानवी हक्क शिक्षणाचा प्रसार करणे.
